เป็นอีกหนึ่งเมืองสำคัญ ที่มีความโดดเด่นที่สุดในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ซึ่งเมืองลพบุรีนั้น ตามประวัติศาสตร์ในพงศาวดารโยนก กล่าวว่า ผู้สร้างเมืองลพบุรีหรือที่เรียกว่า "ละโว้" ในสมัยโบราณ คือ "พระเจ้ากาฬวรรณดิษ" ราชโอรสแห่งพระเจ้ากรุงขอม ซึ่งสร้างขึ้นในปี พ.ศ.1002 และเป็นเมืองที่มีความสำคัญมาตั้งแต่สมัยทวารวดีด้วย

แผนที่เก่า แสดงถึงแผนผังในอาณาเขตพระราชวังสมเด็จพระนารายณ์ เมืองละโว้

วันนี้ Smart SME จะพาไปบุกค้นหาตำนานเมืองละโว้ จังหวัดลพบุรีกันครับ ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ บ้างก็เรียกว่า ลวรัฐ หรือ ลวปุระ ในปลายยุคอาณาจักรทวารวดี หากสังเกตุโบราณสถานจะเป็นศิลปะขอม ซึ่งมีการขุดค้นพบหลักฐานที่แสดงถึงความเป็นอยู่ของมนุษย์จากภาชนะเครื่องใช้ดินเผา หม้อ ไห ขวาน เครื่องประดับเป็นจำนวนมากในบริเวณกว้างขวาง รวมถึงการขุดค้นพบโครงกระดูกที่บ้านทินพรหมใต้ อำเภอโคกสำโรง หรือโบราณสถานพระปรางค์นางหอม ที่อำเภอลำสนธิ ซากสถูปเจดีย์จำนวนมาก และพระปรางค์สามยอด ที่อำเภอเมืองในปัจจุบัน มีการบันทึกว่า พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ส่งพระราชโอรส ผู้มีฉายาว่า “ลโว้ทะเยศ” มาครองละโว้ และสร้างพระปรางค์สามยอดที่นี่เองครับ

พระราชวังพระนารายณ์ราชนิเวศน์

ซึ่งประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 17 อาณาจักรละโว้ ถูกรวมเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา แต่ด้วยความปราดเปรื่องและมองการณ์ไกล ของสมเด็จพระนารายณ์ พ.ศ. 2199 ที่ทรงเห็นว่าละโว้เป็นชัยภูมิที่ดีเยี่ยม ตั้งอยู่ที่ราบสูงทรงสร้างพระราชวังที่ละโว้ ซึ่งที่ตั้งของวังพระรายณ์ ทิศตะวันตกติดกับแม่น้ำลพบุรี มีการบูรณะโบราณสถานต่างๆ สร้างและปฏิสังขรณ์วัดต่างๆ ทั่วราชอาณาจักร ทั้งยังสร้างสถาปัตยกรรมใหม่ๆ ที่ผสมผสานความเป็นตะวันตกไว้มากมาย นักประวัติศาสตร์ได้บันทึกถึงเหตุผลที่สร้างเมืองละโว้เป็นราชธานีแห่งที่สองของสมัยอยุธยา เพื่อป้องกันมิให้ฮอลันดาปิดล้อมอยุธยาโดยทางเรือโดยง่ายกันด้วยครับ

วัดพระศรีรัตนมหาชาติ จ.ลพบุรี

แน่นอนครับ เมืองละโว้ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จึงเป็นยุคที่เจริญรุ่งเรืองมาก ซึ่งปรากฏหลักฐานในเอกสารมากมายทั้งไทยและต่างประเทศไว้ว่า เป็นรัชกาลที่มีความรุ่งเรืองยิ่งใหญ่เหนือรัชกาลอื่น เป็นพระเจ้าแผ่นดินที่มีชื่อเสียงและร่ำรวยที่สุดพระองค์หนึ่งในบุรพทิศ โดยเฉพาะเรื่องการติดต่อกับต่างประเทศ เป็นการเปิดโลกทัศน์ที่เริ่มต้นความสัมพันธ์ระหว่างราชสำนักสมเด็จพระนารายณ์มหาราชกับประเทศฝรั่งเศส มีการบันทึกไว้ว่าการเจริญพระราชไมตรีครั้งที่ยิ่งใหญ่ที่สุด ได้รับการกล่าวขานมากที่สุด ครั้งเมื่อสมเด็จพระนารายณ์มหาราชส่งคณะทูตสยามและพระราชสาส์นไปเจริญพระราชไมตรีถึงพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ตามภาพวาดที่เผยแพร่
โดยมีข้อความใต้ภาพว่า คณะฑูตจากสยาม (Ambassadeurs de Siam)
นอกจากนี้ยังมีหลักฐานภาพวาดแผนที่เก่าจากประเทศฝรั่งเศส ระบุในแผนที่พระราชวังสมเด็จพระนารายณ์ไว้ว่า “Plan De La Ville De Louvo” ซึ่งยืนยันถึงชื่อเมืองละโว้ ไว้อย่างชัดเจน

ภาพที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์

และเมื่อสิ้นยุคสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ละโว้ถูกทอดทิ้งเป็นเมืองร้าง จนถึงสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีที่ทำศึกตีอาณาจักรศรีสัตนนาคนหุตได้ จึงมีการกวาดต้อนชาวลาวพวน ลาวแง้ว ลาวเวียง ซึ่งเป็นบรรพบุรุษของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในลพบุรีปัจจุบัน

พระราชวังพระนารายณ์ราชนิเวศน์

หากท่านใด ได้อ่านข้อมูลแล้วมีความสนใจ อยากไปเมืองลพบุรี หรืออยากจะเข้าชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ ก็สามารถไปได้เลยตามวัน-เวลา ซึ่งเปิดให้บริการ วันพุธ - วันอาทิตย์ เวลา 09.00 - 16.00 น. ซึ่งอยู่ในบริเวณโบราณสถานพระนารายณ์ราชนิเวศน์