ปัญหาเรื่องฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 เกินค่ามาตรฐาน ได้กลายเป็นเรื่องใหญ่สำหรับประเทศไทยในขณะนี้ไปแล้ว โดยทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องเริ่มหันมาสนใจอย่างจริงจัง ซึ่งส่วนของประชาชนทั่วไป ทุกคนย่อมรักชีวิตของตัวเองเป็นเรื่องธรรมดา ไม่อยากให้ร่างกายต้องมาเจ็บไข้ ได้ป่วย จนสุดท้ายต้องเป็นภาระของคนรอบข้าง

สำหรับวิธีป้องกันที่ดีที่สุด ณ ขณะนี้ คือการใส่หน้ากากป้องกันฝุ่น แต่อย่างที่ทราบกันดีว่าหน้ากากป้องกันฝุ่นละออง N95 กลายเป็นที่ต้องการของผู้คนเป็นจำนวนมาก จึงทำให้ขาดตลาด หรือไม่บางที่ก็ขายในราคาสูงเกินจริง จนบางครั้งก็ส่งผลกระทบเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะผู้ที่มีรายได้น้อย ที่ต้องคิดแล้ว คิดอีก ในการควักเงินออกจากกระเป๋าสตางค์ในแต่ละครั้ง เพื่อซื้อหน้ากากป้องกันฝุ่นละออง

ทพ.ดร.ธงชัย วชิรโรจน์ไพศาล เลขาธิการมูลนิธิเครือข่ายพัฒนาศักยภาพผู้นำการสร้างสุขภาวะ (คศน.) โพสต์ผ่านเฟซบุ๊ก แชร์เรื่องราวสุดสะเทือนใจที่ไปพบมาว่า "ป้าทำงานอะไร?" เภสัชกรร้านขายยาในตลาดเวิร์ดมาร์เก็ต ทวีวัฒนา ถามหญิงวัยกลางคนใส่เสื้อลายสก๊อตนุ่งกางเกงขาสั้นสีมอมๆที่มากับลูกสาวในชุดนักเรียนมัธยม
สองคนแม่ลูกกำลังเลือกซื้อหน้ากากกันฝุ่น ผมยืนอยู่ข้างหลังเพื่อรอคิวจ่ายเงินซื้อหน้ากากกันฝุ่นเช่นกัน จึงได้ยินการสนทนาชัดเจน

"ทำงานก่อสร้าง" หญิงกลางคนตอบ และถามกลับว่า "หน้ากากนี้มันกันฝุ่นได้ไหม"
เภสัชกรตอบว่า "แบบนี้กันไม่ได้ 100% ราคา 95 บาทได้ 2 ชิ้น ถ้าจะเอาแบบกันได้ 100% ต้องซื้ออีกแบบ (ชี้ไปที่แบบทรงกระโหลกที่พับไม่ได้) ราคาชิ้นละ 85 บาท ก็จะกันฝุ่นได้ดีกว่า"

สองคนแม่ลูกลังเล ปรึกษากันอยู่พักใหญ่ กว่าจะตัดสินใจเลือกซื้อแบบราคาถูกกว่า ซื้อไป 3 คู่ เป็นเงิน 285 บาท

ผมยืนดูตอนที่หญิงกลางคนนับเงินย่อยในกระเป๋าตังค์เพื่อจ่ายค่าหน้ากากกันฝุ่น อย่างสะเทือนใจ เภสัชกรบอกป้าด้วยความเห็นใจว่า "ป้าไม่ต้องเปลี่ยนทุกวันนะ ใช้สัก 3 วันค่อยเปลี่ยนก็ได้"

ผมคิดในใจว่า ถ้าป้าได้ค่าแรงวันละ 300-400 บาท การซื้อหน้ากากกันฝุ่นราคาขนาดนี้ก็เป็นภาระทางการเงินที่หนักหนาสาหัสทีเดียว ฝุ่น PM2.5 ส่งผลกระทบต่อทุกคนที่ใช้อากาศเดียวกันหายใจ แต่กระทบอย่างมากกับคนที่มีรายได้น้อย

เราพึ่งรัฐไม่ได้ คนมีเงินพึ่งตนเองได้ แล้วคนที่มีรายได้น้อยจะทำอย่างไร