วันสงกรานต์ ถือเป็นประเพณีวันขึ้นปีใหม่ของไทยมาแต่โบราณ เป็นประเพณีที่งดงาม อ่อนโยน เอื้ออาทร และเต็มไปด้วยบรรยากาศของความกตัญญู ความสนุกสนาน ความอบอุ่น และการให้เกียรติเคารพซึ่งกันและกัน สะท้อนให้เห็นถึงลักษณะของความเป็นไทยได้อย่างชัดเจนโดยใช้ "น้ำ" เป็นสื่อในการสัมพันธไมตรี

อีกทั้งยังเป็นวันหยุดพักผ่อนประจำปีตามประเพณีไทย และถือเป็นวันหยุดประกอบการงานหรือธุรกิจทั่วไป ซึ่งยังเป็นวันทำบุญตักบาตร จัดจตุปัจจัยไทยธรรม ถวายพระบังสกุลกระดูกพรรพบุรุษ กรวดน้ำอุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติผู้ล่วงลับ และที่สำคัญเป็นวันแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ ในวันนี้จะมีการไปรดน้ำดำหัวขอพรจาก พ่อแม่ ผู้เฒ่าผู้แก่ที่เคารพนับถือ นอกจากนี้วันสงกรานต์ยังถือเป็นวันสูงอายุแห่งชาติด้วย

สงกรานต์ ถือว่าเป็นประเพณีของประเทศไทย ลาว กัมพูชา พม่า ชนกลุ่มน้อยชาวไตแถบเวียดนาม และมนฑลยูนานของจีน รวมถึงศรีลังกา และประเทศทางตะวันออกของประเทศอินเดีย สันนิษฐานกันว่า ประเพณีสงกรานต์นั้นได้รับวัฒนธรรมมาจากเทศกาลโฮลีในอินเดีย แต่เทศกาลโฮลีจะใช้การสาดสีแทน โดยจะจัดให้มีขึ้นในทุกวันแรม 1 ค่ำ เดือน 4 ซึ่งก็คือเดือนมีนาคม

จะเห็นได้ว่า “ประเพณีสงกรานต์” เป็นประเพณีที่สืบทอดปฏิบัติต่อกันมาเป็นเวลาช้านาน และมีประวัติความเป็นมาที่น่าสนใจอยู่หลากหลาย ว่าทำไมถึงเกิดเป็น “เทศกาลสงกรานต์” อย่างที่มีอยู่ในปัจจุบันนี้

ทั้งนี้ คุณค่าที่สำคัญที่สุดของวันสงกรานต์ คงเป็นการที่ทุกคน ได้อยู่พร้อมหน้า และทำกิจกรรมร่วมกัน ในวันสำคัญนี้ หวังว่าทุกๆ คน คงมีความสุขกันในวันสงกรานต์ครับ

ข้อมูล: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม