วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) เป็นกลไกและรากฐานที่สำคัญในการพัฒนาประเทศ รวมถึงเป็นแหล่งการจ้างงานที่กระจายไปในหลายอุตสาหกรรม ตั้งแต่ธุรกิจการเกษตรไปจนถึงภาคอุตสาหกรรมการผลิต ภาคการค้า รวมถึงธุรกิจบริการต่าง ๆ โดยปัจจุบัน SMEs ในประเทศไทยมีมูลค่าประมาณ 7 ล้านล้านบาท หรือคิดเป็น 43% เมื่อเทียบกับผลผลิตมวลรวมในประเทศของประเทศไทย

ในช่วงเวลาที่ SMEs กำลังเผชิญความท้าทายเรื่องเงินทุนที่ใช้ในการประกอบธุรกิจ ประกอบกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อโควิด-19 ที่ส่งผลกระทบต่อผู้ประกอบการทุกขนาดและทุกประเภทธุรกิจ ซึ่งหน่วยงานภาครัฐทุกภาคส่วนได้ออกมาตรการต่าง ๆ เพื่อช่วยผู้ประกอบการเอสเอ็มอีให้กลับมามีความเข้มแข็งโดยเร็ว

ในส่วนของ ก.ล.ต. ในฐานะหน่วยงานที่มีหน้าที่พัฒนาตลาดทุน มีเป้าหมายที่ต้องการส่งเสริมและสนับสนุนให้ผู้ประกอบการสามารถระดมทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ขณะเดียวกันผู้ลงทุนก็ยังได้รับความคุ้มครองที่เหมาะสมด้วย

ดังนั้น ก.ล.ต. จึงได้มีการออกหลักเกณฑ์เพื่อเปิดช่องทางให้ SMEs และ Startup ที่อยู่ในรูปแบบบริษัทจำกัดสามารถระดมทุนจากผู้ลงทุนผ่านตลาดทุนได้อย่างสะดวก รวดเร็ว รวมถึงมีขั้นตอนที่ง่ายและไม่ซับซ้อน เพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถจัดหาเงินทุนเพื่อนำไปใช้หมุนเวียนในธุรกิจท่ามกลางสถานการณ์ที่ยากลำบากในขณะนี้ โดยรูปแบบการลงทุนดังกล่าวเรียกว่า การระดมทุนจากบุคคลหรือผู้ลงทุนในวงจำกัด หรือ Private Placement (PP)

การระดมทุนรูปแบบ PP นั้น เอสเอ็มอีและสตาร์ทอัพสามารถเลือกได้ว่าจะระดมทุนด้วยเครื่องมือลักษณะใดระหว่างการเสนอขาย ดังนี้

(1) หุ้น ซึ่งผู้ลงทุนจะมีสิทธิประโยชน์และความเสี่ยงเหมือนเจ้าของกิจการตามสัดส่วนหุ้นที่ถือ

(2) หุ้นกู้แปลงสภาพ (Convertible Debenture หรือ CD) ซึ่งในช่วงแรกผู้ลงทุนจะยังไม่มีสถานะเป็นเจ้าของกิจการ แต่มีสถานะเป็นเจ้าหนี้ของกิจการ โดยในช่วงนี้ เจ้าของกิจการเดิมเองก็ยังมีอำนาจในการบริหารกิจการได้เหมือนเดิม และต่อมาเมื่อกิจการได้เติบโตขึ้นจนถึงระยะเวลาการใช้สิทธิแปลงสภาพจากหุ้นกู้เป็นหุ้นแล้ว ผู้ถือหุ้นกู้แปลงสภาพก็สามารถเปลี่ยนสถานะมาเป็นเจ้าของกิจการร่วมกับเจ้าของกิจการเดิมได้

ทั้งนี้ เพื่อให้การระดมทุนของ SMEs และ Startup เป็นไปอย่างรวดเร็วและไม่ซับซ้อน ก.ล.ต. จึงกำหนดขั้นตอนและกระบวนการที่เรียบง่าย โดยขอให้ลงทะเบียนเข้าร่วมโครงการเพื่อส่งเสริมการระดมทุนระหว่าง ก.ล.ต. และสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) โดยการลงทะเบียนมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ธุรกิจได้รับทราบถึงขั้นตอนในการระดมทุน และเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการระดมทุนเพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถเตรียมการล่วงหน้าและทำให้การระดมทุนเป็นไปอย่างราบรื่นและรวดเร็ว รวมทั้งเป็นช่องทางในการติดต่อสื่อสารระหว่าง ก.ล.ต. และผู้ประกอบการ เพื่อการให้ความช่วยเหลือในด้านต่าง ๆ ในอนาคตอีกด้วย

ด้านการกำกับดูแลคุ้มครองผู้ลงทุน เนื่องจากเป็นที่ทราบกันดีว่า SMEs และ Startup อาจมีความเสี่ยงในเรื่องฐานะการเงินและผลประกอบการจากการดำเนินธุรกิจ ดังนั้น ก.ล.ต. จึงได้มีการจำกัดประเภทผู้ลงทุน ได้แก่

(1) กรณีเป็น SMEs และ Startup ที่เข้าข่ายเป็นวิสาหกิจขนาดย่อมตามนิยามของ สสว. เปิดให้เฉพาะผู้ที่มีความเชี่ยวชาญการลงทุนใน SMEs และ Startup ได้แก่ ผู้ลงทุนสถาบัน กิจการเงินร่วมลงทุน (Venture Capital: VC) นิติบุคคลร่วมลงทุน (Private Equity: PE) และผู้ลงทุนที่มีลักษณะเฉพาะ (Angle Investor) เท่านั้นที่จะสามารถลงทุนได้

(2) กรณีเป็น SMEs และ Startup ที่เข้าข่ายเป็นวิสาหกิจขนาดกลางตามนิยามของ สสว. จะเปิดโอกาสให้ผู้ลงทุนทั่วไปสามารถลงทุนได้เพิ่มเติมนอกเหนือจากผู้ลงทุนตามข้อ (1) แต่ต้องไม่เกินจำนวน 10 ราย และมูลค่าการระดมทุนในส่วนนี้ไม่เกิน 20 ล้านบาท เพื่อจำกัดผลกระทบกรณีที่เกิดความเสียหายในการลงทุนให้อยู่ในวงแคบ ซึ่งเป็นไปตามหลักการคุ้มครองผู้ลงทุน

นอกจากนี้ เพื่อให้ผู้ลงทุนมีข้อมูลประกอบการตัดสินใจลงทุน ก.ล.ต. ได้กำหนดให้ SMEs และ Startup ต้องเปิดเผยข้อมูลสำคัญให้ผู้ลงทุนทราบ เช่น ข้อมูลบริษัท ลักษณะการประกอบธุรกิจ ความเสี่ยง ฐานะการเงิน และผลการดำเนินงานที่ผ่านมา เป็นต้น

จะเห็นได้ว่า หลักเกณฑ์การระดมทุนแบบ PP สำหรับ SMEs และ Startup มีขั้นตอนที่ง่ายและไม่ซับซ้อน ทำให้ผู้ประกอบการสามารถระดมทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพและทันต่อสถานการณ์ และยังคงหลักการคุ้มครองผู้ลงทุนที่ดี ซึ่งจะเป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับ SMEs และ Startup ที่ต้องการเงินทุนเพื่อนำไปใช้ในการประกอบธุรกิจเพื่อให้ยังดำเนินกิจการอยู่รอดต่อไปได้ภายใต้สถานการณ์ที่ยากลำบากในปัจจุบัน

อ้างอิง: ก.ล.ต.