เพราะความฮิตของการใช้แก้วเก็บความร้อน-เย็น ที่หลายคนชื่นชอบเพราะคุณสมบัติเย็นทน เย็นนาน ดื่มชื่นใจได้ทั้งวัน ทำให้มักจะมีกระแสข่าวที่เตือนภัยถึงอันตรายของการใช้แก้วเก็บความร้อน หรือเก็บความเย็น อย่างต่อเนื่องซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นข่าวที่ลือกันไปโดยไม่มีข้อมูล

อย่างกรณีล่าสุดที่มีผู้นำโพสต์เก่าออกมาแชร์กันอีกระลอกว่า แก้วเก็บความร้อนความเย็นต้องดื่มให้หมดภายใน 2 ชั่วโมง ไม่งั้นอาจจะมีผลต่อสมอง ซึ่งทำเอาหลายคนเกิดอาการหวาดกลัวอันตรายจนไม่สบายใจในการดื่มเครื่องดื่มจากแก้วเก็บความร้อนความเย็นดังกล่าว แต่เรื่องนี้ รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ นักวิชาการและอาจารย์คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเพจเฟซบุ๊กเพจ อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ เพื่อไขข้อข้องใจโดยระบุว่า

ที่แชร์กันเรื่อง "แก้วเก็บความร้อนความเย็นต้องดื่มให้หมดภายใน 2 ชั่วโมง ไม่งั้นมีผลต่อสมอง" ไม่เป็นความจริงนะครับ

วันนี้มีคนแชร์ข่าวนี้มาถามกันเยอะเลยว่า จริงหรือเปล่า ที่บอกว่า "แพทย์จีนเตือนให้ระวังการใช้แก้วเก็บน้ำร้อนน้ำเย็น ว่าถ้าใส่เครื่องดื่มแล้วต้องกินให้หมดภายใน 2 ชั่วโมง มิฉะนั้นจะมีผลต่อสมอง โดยอ้างจากกรณีของคนไข้ชาวจีนคนหนึ่ง ที่เกิดภาวะสมองเสื่อมมาแล้ว"

จริงๆแล้ว ไม่ใช่เช่นนั้นนะครับ คนไข้คนนั้นใช้ "กระติกเก็บน้ำร้อน" ที่เก่ามาก มากว่า 20 ปี จนสนิมขึ้นแล้ว ข้างในก็เสื่อมแล้ว เลยได้รับสารโลหะหนักเข้าไปในร่างกาย"

ส่วนที่เตือนเรื่องเกี่ยวกับให้ดื่มให้หมดภายใน 2 ชั่วโมงนั้น คือกลัวว่าเชื้อแบคมีเรียมันจะเริ่มเจริญเติบโตในเครื่องดื่มพวกนมหรือน้ำเต้าหู้ กินแล้วจะปวดท้องไม่สบายได้

ข่าวเรื่องนี้ มาจากประเทศไต้หวัน (ดู https://news.tvbs.com.tw/life/1161092) ซึ่งพูดถึง ขวดหรือกระติกเก็บความร้อน ซึ่งคนจีนนิยมมากในการใช้เก็บน้ำร้อนน้ำชาไว้กิน .... โดยมีชายวัย 50 ปีคนหนึ่ง ได้ใช้กระติกเก็บน้ำร้อนนี้ใบเดียว ใส่กาแฟร้อนกินมานานถึง 20 ปี จนจนเก่าสกปรกมาก และผนังที่บุด้านในเสื่อมหมดแล้ว จนเค้าเกิดอาการโลหิตจางขึ้นมา

แพทย์คาดว่า คงเป็นเพราะเขาได้รับสารตะกั่วมากเกินไปจนเป็นพิษต่อร่างกาย .... ชายผู้เคราะห์ร้ายคนนั้น ทรมานจะอาการความจำเสื่อม และสุดท้ายก็เสียชีวิตเนื่องจากอาการปอดบวม

รายงานข่าวบอกว่า คนจีนไต้หวันชอบใช้แปรงเหล็กในการขัดทำความสะอาดด้านในของภาชนะ ซึ่งจะทำให้เกิดความเสียหายกับโลหะด้านในได้ และนำไปสู่การละลายออกมาของสารโลหะหนักลงไปในเครื่องดื่ม จึงควรจะต้องระวังในการทำความสะอาดแบบนี้

นอกจากนี้ ที่ทนความร้อนความเย็นแบบนี้ กลับไม่ค่อยทนกับการกัดกร่อนของกรดสูงซักเท่าไหร่ ซึ่งถ้าคุณภาพไม่ดี ก็อาจจะมีโลหะหนักพวกตะกั่วและแคดเมียม ละลายออกมาและเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้ ซึ่งถ้าจำเป็นก็ควรใช้ภาชนะที่เป็นแก้วหรือเซรามิคดีกว่า

ส่วนเรื่องที่พูดถึงว่า ให้ดื่มให้หมดใน 2 ชั่วโมงนั้น แพทย์พูดถึงกรณีที่ใส่เครื่องดื่มที่มีโปรตีนผสมอยู่ เช่น นมวัว หรือนมถั่วเหลือง ซึ่งถ้าเก็บไว้นานไป จะทำให้เชื้อจุลินทรีย์เจริญเติบโตได้ และยิ่งถ้าล้างไม่สะอาด ก็จะมีคราบโปรตีนติดตามช่องว่างต่างๆ ทำให้เชื้อเติบโตขึ้นง่ายขึ้นอีก

สรุปก็คือ ข่าวคนสมองเสื่อม-โลหิตจางนี้ เกิดจากเค้าใช้กระบอกเก็บความร้อนที่เสื่อมสภาพแล้ว มาเป็นระยะเวลานานหลายสิบปีจนได้รับโลหะหนักเข้าไปเยอะ ... ไม่ใช่แค่เรื่องดื่มเครื่องดื่มให้หมดใน 2 ชั่วโมงแล้วเป็นอันตราย

อย่างไรก็ดี กรมอนามัย ได้แนะประชาชนที่นิยมใช้แก้วเก็บความเย็น ต้องล้างทำความสะอาดแก้วทั้งภายใน โดยเฉพาะขอบยางฝาแก้ว และร่องขอบยางด้านใน ซึ่งเป็นจุดเสี่ยงที่จะมีสิ่งสกปรกอุดตัน เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค โดยควรล้างให้สะอาดทุกซอกทุกมุม เพื่อหลีกเลี่ยงการสะสมเชื้อโรคแบบถาวร โดยเฉพาะการทำความสะอาดจุดเสี่ยงที่มีสิ่งสกปรกอุดตันเป็นจำนวนมาก ได้แก่ ขอบยางฝาแก้ว และร่องขอบยางด้านในด้วยน้ำยาล้างแก้วหรือน้ำยาล้างจาน และล้างให้สะอาดอีกครั้งด้วยน้ำเปล่า และคว่ำหรือเช็ดให้แห้งและเก็บในที่ที่เหมาะสม จะช่วยป้องกันการสะสมของเชื้อโรคและเชื้อราที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพตามมาได้

ขอบคุณที่มา : เพจเฟซบุ๊กเพจ อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์